“Welkom, gaat u zitten. In dit gesprek wil ik het komende uur als psychiater graag met u mee denken over de klachten die u hier hebben gebracht. Ik zal u aan het einde van het gesprek teruggeven wat mij daarin is opgevallen en kijken of u zich hierin kunt vinden. Daarnaast wil ik u ook nog iets anders voorleggen voordat we met het gesprek starten. Het is namelijk zo dat ik naast mijn functie als psychiater in mijn leven ook persoonlijk kennis heb gemaakt met psychische kwetsbaarheid. Angsten en depressies hebben mij meerdere malen behoorlijk uit evenwicht gebracht. U hoeft uiteraard niets met dit gegeven. Mogelijk helpt het u dat u weet dat ik in het bezit ben van ervaringskennis vanuit de stoel waarop u nu zit. Alleen als het u helpt binnen dit gesprek zal ik u hier iets meer over vertellen.”

Voor me heeft zojuist een man van middelbare leeftijd plaats genomen, enigszins onwennig voor het psychiatrisch consult dat gepland staat. Hoe valt deze opening bij hem? Ik heb inmiddels al een paar jaar ervaring opgedaan om op deze wijze mijn gesprekken te openen, hoewel ik dit intuïtief niet bij iedereen direct doe. Op basis van zijn verhaal en hoe het eerste contact voelt kies ik er dit keer wel voor. Hij is bekend met terugkerende depressies die zijn leven bij tijden tot een hel maken, ook dit keer weer. Zijn blik verzacht en ik zie tranen opkomen. “Wat bijzonder dat u mij dit vertelt. U weet dus mogelijk echt wat ik doormaak op dit moment.” Ik voel opluchting. Wederom iemand waarbij ik merk dat het gesprek hiermee direct al verdieping krijgt. Iets dat ik al regelmatig heb mogen meemaken. De eerste keer stond het angstzweet me in de handen. De angst dat de ander ruimte ontnomen zou worden door mijn inbreng. De vrees voor het oordeel van mijn collega’s dat het onprofessioneel is wat ik doe.

Wat betreft de cliënten zelf? Op een enkeling na geven ze me vrijwel allemaal terug wat een verademing het is dat ik me simpelweg ook even kwetsbaar op stel. Zelden volgen er vragen over mij persoonlijk. Het is slechts een opening voor hun persoonlijke verhaal, waartoe ze zich uitgenodigd voelen. En mijn collega’s? Wisselend. Ik voel oprechte interesse maar ook scepsis. En mijn zelfkritische kant begrijpt dat laatste maar al te goed. Maar het is telkens weer de cliënt zelf die me er van doet overtuigen dat dit kan werken. En dat wij behandelaren zelf misschien nog wel de grootste drempel creëren om deze stap naar verbinding binnen het behandelcontact aan te gaan. Want cliënten voelen dikwijls heel goed aan waar de grenzen liggen en betreden echt niet zomaar jouw persoonlijke domein. In plaats daarvan waarderen ze deze uitgestrekte hand om contact te maken met hun persoonlijke hel. Een hel waarin ze dikwijls, ver voordat ze plaats namen op de stoel voor jou, zijn geraakt.