Ik ben het spoor bijster, echt waar. Inmiddels is declarabiliteit het hoogste goed geworden binnen de GGZ en lijken ingevoerde digitale systemen heilig verklaard te zijn.

Mooie term: systeem. Werkt goed als het gaat om overzicht te krijgen op complexe en onoverzichtelijke materie. Net als ons verstand, dat in staat is op veel materie, zoals ingewikkelde gevoelens, vat te krijgen. De helikopterview die nodig is om niet de weg kwijt te raken in het ondoorgrondelijke woud van emotie en intuïtie.

Het verstand, de heilige graal, als we academici mogen geloven. Niet verwonderlijk. Juist op dat vlak excelleren hoog opgeleiden. En juist dat wordt dan de norm. De norm waarmee met complexe materie, en dus ook met complexe gevoelens, wordt omgegaan. En met dat laatste zit de wereld van de psychiatrie vol.

Verstand wordt hoog aangeschreven binnen onze cultuur. Maar wat als verstand zo overheersend wordt dat we nog nauwelijks in contact staan met ons eigen gevoel, laat staan met dat van de ander?

Het maakt me steeds bozer. Goedbedoelende mensen met een hoop verstand hoor ik regelmatig betogen afsteken rondom nieuw in te voeren systemen. Hoor ik nog betere SMART geformuleerde doelen ten gehore brengen waar de zorgverzekeraars vast van zullen smullen.

Het klinkt allemaal zo mooi. Waarom maakt het me dan zo boos? Ik kan het niet helpen. Mijn intuïtie zegt me : “Het is het zoveelste konijn uit de hoed van het verstand”. Verstand heeft ons veel gebracht over wat we kunnen doen voor de cliënt. Maar niet over hoé we het doen ! En juist daarin ligt de ruimte. Het wordt serieus tijd om het te gaan hebben over hoé we in contact komen met de reiziger in het woud. De reiziger wiens verstand juist ontnomen is door geestelijke rampspoed. De doler die er met zijn verstand niet bij kan wat hem of haar is overkomen. Hoe kunnen we nu ooit een uitgeputte, emotioneel verloren reiziger gaan bereiken vanuit de helikopter van het verstand?

We moeten naar beneden, het woud in. Daar is het te doen. Daar vindt het leven plaats, niet hoog in de lucht. Hulpverleners zijn de pendelaars tussen verstand en gevoel en kunnen verloren reizigers helpen hun weg te vervolgen. Maar vanuit een helikopter zal geen reiziger je horen.

Met verstand naar beneden komen dus. Het is echt nodig !