Voor Psychose Awareness Day 2022 zijn speciale blogs geschreven door Mette Konings en een van onze vaste bloggers, John Jongejan.

De wereld van een psychose 

door Mette Konings

"In een psychose lijk je wereldvreemd, maar eigenlijk komt die wereld juist meer binnen", zegt een patiënte. Iemand die floride psychotisch is, kan door de voorbijganger op straat gemakkelijk gekwalificeerd worden als "gek", als iemand die de realiteit uit het oog is verloren. De voorbijganger kan schrikken van uitspraken, die nergens op lijken te slaan. Maar voor deze persoon heeft het wel een betekenis. En tot "gek" te worden bestempeld is niet helpend. 

Ik ga op huisbezoek bij een patiënt die een psychose heeft doorgemaakt. Hij durft niet meer naar buiten uit angst voor de buren. Ik vraag of hij het samen wel zou durven. Dat zou hij heel fijn vinden. Ik ken de buurt, maar ik ken de buurt niet zoals hij hem kent. Hij wijst me op alle camera’s die aan de huizen zijn bevestigd. Het niet moeilijk je voor te stellen hoe je hier de overtuiging kan krijgen dat iedereen je steeds in de gaten houdt, de camera’s schreeuwen "Big brother is watching you!" 

Hij wijst op de plek waar de ambulance hem kwam halen, de dag van een eerdere opname. De huizen staan er dicht op elkaar en je ziet voor je hoe de buurt uitgelopen moet zijn. Als hij weer naar buiten te treedt in diezelfde buurt ervaart hij ook zijn schaamte weer. In de tuin liggen nog de scherven van de doperwtenpot die over de schutting werd gegooid tijdens de zoveelste treiterij. 

Na een ronde van een uur kan ik me meer verplaatsen in hoe hij de buurt heeft gezien. Hoe de achterdocht steeds verder toenam en de buurt een steeds onveiligere plek voor hem werd werd, tot hij in alles een bedreiging zag. De wereld van tijdens zijn psychose.

Op zijn kop!

Door John Jongejan, ervaringsdeskundige FACT GGz Breburg

Een psychose zet je wereld op zijn kop als het al niet goed met je gaat. Mijn eerste psychose brak door toen ik liefdesverdriet had en ik niet wist hoe ik verder moest gaan. Ik isoleerde mij, maar ook de omgeving isoleerde zich van mij. De verpleging en psychiater op mijn eerste dag op de afdeling isoleerden mij letterlijk en ik werd wakker in een cel. Dit was heel moeilijk voor mij en gaf een litteken wat niet meer weggaat.
 
Natuurlijk waren er ook veel goede momenten en ik leerde rust, regelmaat en reinheid van de mensen om me heen. Dat opgesloten zitten binnen en buiten de separeercel maakte me wel achterdochtig. Was ik opgesloten omdat ik iets ergs had gedaan? Ik ging alle situaties na en haalde van alles in mijn hoofd. Ook dit was moeilijk voor mij. 
Nu werk ik als ervaringsdeskundige binnen een ambulant team van de GGZ. Het team is ervoor om te voorkomen dat mensen een terugval krijgen en daardoor opgenomen moeten worden. Die opnames proberen wij te vermijden en dus begeleiden en behandelen wij iemand zo veel mogelijk thuis. Als iemand toch psychotisch wordt kan de zorg opgeschaald worden zodat iemand in zijn eigen huis kan herstellen. Dit is een groot goed. Als de burger zelf aangeeft het niet te redden, kijken we naar andere passende zorg zoals dagbehandeling of een opname. 

Leven met de aandoening kun je leren. Dat is niet gemakkelijk en zeker een uitdaging. Immers, je moet stigma’s doorbreken en het komt erop aan om zelfredzaamheid en empowerment te voelen. Eigenwijsheid en lef kan je ver brengen om niet bij de pakken neer te zitten na de zoveelste psychose. Want je moet knokken voor je plek in de maatschappij. Misschien kun je leren van anderen in lotgenotengroepen of herstelacademies. Het delen van ervaringen onder elkaar met allerlei mensen die dezelfde aandoening hebben kan je redden en inzicht geven hoe je behaalt wat je wilt bereiken. 

Iemand zei vandaag tegen mij: kreeg je ook boodschappen door in je psychose? Die je deden beseffen dat er meer is tussen hemel en aarde? Dat er een laag is die mensen zonder psychose nooit zullen kennen? Het was een mooie vraag die ik bevestigend beantwoordde. Het doormaken van psychoses heeft me een completer beeld gegeven van de realiteit. 
Ik besef dat er nog zo veel niet te verklaren valt in het leven, zoals het hebben van een psychose. Het geeft veel verdriet maar ook geluk op de meest intense manier: dat heb ik voor het eerst ervaren in een psychose. Moet je daarom mensen opsluiten wanneer ze grote emoties hebben of als ze denken dat de zon alleen voor hen schijnt? Net als veel mensen met een psychose heb ik geen strafblad en was ik niet agressief in mijn psychose, laat staan op een psychiatrische afdeling van een ziekenhuis. 

Als ze toen anders met mij waren omgegaan had ik veel eerder een begin gemaakt aan mijn acceptatieproces en zelfaanvaarding. Dat besef dat ik niet goed behandeld ben heeft me jaren gekost en me weggeduwd van mijn herstel. Maar nu omarm ik mijn psychose.