Eva Tolmeijer is stagiaire masteropleiding psychologie in het Amsterdam UMC. Kim Helmus is gz-psycholoog in het Amsterdam UMC en bij het VIP team Mentrum.

De deur van de team-'vergaderruimte' staat open wanneer Eva en Kim, met rode wangen van de fietstocht van het AMC naar het VIP, het VIP-gebouw vlakbij het Amstelhotel binnenlopen. Ze begeleidden de afgelopen weken The Young Ones groep, samen met twee collega's. In dit blog beschrijven ze wat er zoal besproken en behandeld werd. 

Binnen speelt een rustig muziekje en er staat een grote tafel met koffie, thee, koekjes en katjang pedis pinda's, waar iedereen langzaam bij aanschuift. Er worden gelijk grapjes gemaakt over de katjang pedis: want hoe spreek je dat eigenlijk uit? En waarom staan deze pinda's hier op tafel bij de koffie? Als iedereen binnen is worden de mensen welkom geheten bij The Young Ones. Er hangt een gezonde spanning, passend bij een eerste kennismaking en het begin van een nieuwe ervaring.

Tijdens de eerste sessie deelt iedereen de eigen valkuilen/kwetsbaarheden en de dingen die ze leuk vinden of die ze goed afgaan. Ook de vier  trainers delen hun valkuilen, wat direct een sterk verbindend en normaliserend effect heeft. Opvallend is de aandacht voor het creëren van een gevoel van openheid en vertrouwen door middel van het delen van persoonlijke ervaringen. Die fijne vibe onstaat doordat de deelnemers voor de sessies de heerlijkste gerechten koken. Door de app-groep die voor elke Young Ones groep wordt aangemaakt en die vaak nog aan wordt gehouden na de laatste sessie. Door de hechte vriendschappen die elke ronde weer ontstaan. Maar die vibe ontstaat ook doordat er momenten zijn waarin gelachen en gehuild kan worden. Iedereen kent het: emoties, vervelende gedachten en fysieke sensaties die je op een moment of voor een langere tijd helemaal uit het veld kunnen slaan. Ervaring leert dat vechten tegen deze gedachten en gevoelens niet helpt. In tegendeel, ze verergeren en worden vaak vergroot.

De deelnemers van The Young Ones kennen de strijd met angstige, paniekerige of donkere gedachten, emoties en fysieke sensaties heel goed. Ze hebben psychose, depressie of angstige periodes doorgemaakt en ervaren zoals iedereen momenten waarin vervelende gedachten en gevoelens de boventoon voeren. Tijdens The Young Ones sessie wordt uitgelegd dat deze vervelende gedachten geproduceerd worden door 'ons denken', oftwel: onze 'Mind'. De ene Mind zegt regelmatig ‘Ik bent niet goed genoeg’, de andere ‘Anderen vinden mij raar’ of ‘Het komt nooit meer goed’. De inhoud van de Mind mag dan soms verschillen, maar de emoties en fysieke sensaties die de Mind teweeg brengt zijn voor iedereen herkenbaar. Het doel van The Young Ones is niet om deze gedachten en gevoelens weg te nemen of om ze te veranderen maar om te leren niet meer tegen ze te vechten en flexibeler met ze om te gaan. Om deze psychologische flexibiliteit te bereiken leren de deelnemers zes verschillende tools die ze op elk moment kunnen inzetten. Het oefenen met de tools is de kern van de sessies en regelmatig komen er filmpjes langs die de tools en uitleg visueel maken.

Alle emoties hebben van oorsprong vaak een evolutionaire functie: ze horen bij het leven en mogen er zijn. Een belangrijke 'tool' is daarom acceptatie; het er laten zijn van vervelende gedachten, gevoelens en omstandigheden. Neem bijvoorbeeld angst, als we nergens bang voor waren zouden we in gevaarlijke situaties terecht komen en waarschijnlijk niet oud worden. Naast verschillende emoties hebben we ongeveer 3000 gedachten per uur. Defusie is een tool om van een afstandje te leren kijken naar de vervelende gedachten. Als de Mind zegt ‘Het komt nooit meer goed’ of ‘Anderen vinden mij raar’ kan je defusie toepassen: je observeert deze gedachten en erkent ze als gedachten, in plaats van als waarheid. Daardoor raken ze je minder. ‘Zelf-als-context’ is een tool die hier ook aan bijdraagt, door bewustwording te creëren over hoe ons zelfbeeld is opgebouwd: uit gedachten. Als we denken ‘Ik ben raar’ dan helpt de tool zelf-als-context om ook deze gedachte met afstand te bekijken. We zijn namelijk niet de inhoud van onze gedachten, maar de 'observeerder' van gedachten die allemaal komen en gaan.

Er is behalve aandacht voor emoties en gedachten ook aandacht voor levensvragen. In de huidige maatschappij gaat het vaak over doelen en hoe we die doelen moeten bereiken. In The Young Ones wordt de aandacht verlegt van doelen naar waarden. Je bewust zijn van je waarden is een tool die je helpt stil te staan bij de vraag: ‘Wat vind ik nou eigenlijk echt belangrijk in mijn leven?’. Toegewijd handelen sluit hierop aan. Het is een tool die je helpt dingen te ondernemen op basis van je waarden. Misschien werk jij al lang aan het doel om die ene baan te krijgen, en heb je daardoor minder aandacht gegeven aan je waarden vriendschap en creativiteit. Door toegewijd te handelen maak je weer tijd voor die vriendin of tekencursus.  Dat helpt je bewuster te worden op de weg die je loopt en minder gefocust te zijn op het eindpunt. 

Gerelateerd aan het loskomen van doelen is er aandacht voor het leven in het hier en nu. Als de Mind weer op de fiets roept ‘Ik moet nog...’, raak je in gedachten ver verwijderd van de omgeving waarin je fietst. Mindfulness is een tool die je helpt om terug te keren naar het hier en nu door middel van zintuiglijke vragen: Wat zie ik eigenlijk? Wat voel ik eigenlijk? Opeens realiseer je je dat je fietst langs een strook gras vol knoppen van de eerste lentebloemen en dat de wind door je haren waait.

En dat woordje ‘moeten’, wordt flink aangepakt bij The Young Ones. Tegenwoordig ‘moet’ ik geen boodschappen meer doen maar ‘ga’ ik boodschappen doen. Wat tot ieders verbazing een heel ander gevoel geeft!

Wil je weten hoe flexibel jij in het leven staat? Doe de gratis zelftest.

Meer weten over VIP Mentrum en The Young Ones, klik hier.