Mea Wuisman, orthopedagoge, zet zich als familie-ervaringsdeskundige in voor naasten van mensen met een psychotische kwetsbaarheid. Klik hier voor meer informatie over Mea.

Het is 2022! Al tien jaar lang nemen mijn man en ik een heteroanamnese af bij familieleden van iemand die op dat moment in een ernstige psychose verkeert. En nog is het geen gemeengoed om een heteroanamnese af te nemen. Een heteroanamnese afnemen hoorde, vóór ons pensioen, bij ons werk. Na ons pensioen zijn we ermee doorgegaan, daar we zelf werden geconfronteerd met psychotisch lijden en de bijna onmogelijke weg door ggz-land.

In de vele ervaringsverhalen van ouders zijn we altijd op zoek naar mogelijke ervaringen van hun kind die kunnen leiden tot het niet meer onder controle hebben van de emoties. Ook de ouders zelf denken intensief mee. Het zijn aangrijpingspunten voor herkenning en begrip. Het zijn aangrijpingspunten voor acceptatie en herstel van een psychose. 

Soms zijn de triggers duidelijk en was er sprake van pesten op school, van een verbroken liefdesrelatie of van een andere traumatische ervaring. Vaak genoeg vinden we geen traumatische ervaring maar wel een erfelijke belasting als depressie of onverklaarbaar vreemd gedrag van een ander familielid. En als we geen traumatische ervaring vinden, geen erfelijke of lichamelijke belasting, leiden mogelijk persoonlijke kenmerken als perfectionisme, ernstige minderwaardigheidsgevoelens of een (te) hoog streefniveau tot psychotisch lijden. 

Ouders en naasten hopen met een heteroanamnese op de eerste plaats te bereiken dat het goede zorg voor hun familielid oplevert. Maar hiervoor zijn niet alleen de klachten die tot de psychotische ontwrichting leidden, belangrijk. Ook kijken we samen met ouders naar wat er goed ging. Wat zijn de sterke kanten van het familielid, hoe was hij of zij vóór de psychose. Niet alleen de klachten maar ook de krachten van het systeem nemen we serieus! Wat verwachten familieleden en naasten zelf van de toekomst en welke rol kunnen ze daarin spelen. Welke mogelijkheden hebben zij met elkaar en hoe hopen ze dit tezamen tot een succes te maken. Pas na een heteroanamnese van klachten én krachten, na begrip en inzicht, kan begonnen worden aan de vraag hoe nu verder.