Cecil Prins heeft na de psychische problemen van haar man en de daaropvolgende opname in een kliniek, aan den lijve ondervonden hoe groot de impact daarvan is op een gezin, maar ook op haarzelf als psychiater. Tot haar schrik merkte ze niet vrij van vooroordelen te zijn en aanvankelijk openheid over de problemen te vermijden. Ze voelde zich voornamelijk tekort schieten: “Het was me niet gelukt te voorkomen dat mijn man ziek werd, dat gaf me een gevoel van schuld en schaamte.” Het besef dat die gevoelens niet meespelen bij andere, lichamelijke ziekten, was een eyeopener. Dat verschil hangt volgens haar samen met het stigma dat nog steeds op psychische ziekten ligt. Dat is heel kwalijk, aldus Cecil: “We zijn nu heel open hierover, juist ook naar onze kinderen. Het is een belangrijk signaal dat we moeten geven: niemand hoeft zich voor psychische problemen te schamen!”

Marieke herkent deze ervaring uit haar gesprekken met mensen in het kader van haar onderzoek naar stigma. Mensen zijn niet zo makkelijk open over psychische problemen bij zichzelf of naasten. De vraag is ook: aan wie en hoe vertel je het? Tijdens een eerste date? Tijdens een sollicitatiegesprek? Bij naasten blijkt dat men vooral bevreesd is voor angst van de omgeving voor geweld en agressie. Die vooroordelen maken dat men blijft zwijgen. En dat terwijl uit onderzoek blijkt dat er weliswaar een kleine groep mensen met psychotische ervaringen is die meer risico op gebruik van geweld heeft, maar dat het meestal mensen zonder psychose zijn die geweld gebruiken. Bovendien blijken mensen met psychose veel vaker slachtoffer te zijn van geweld dan het algemeen publiek. Helaas scheppen deze onterechte vooroordelen veel afstand en een wij-zij gevoel. Dat is funest, aldus Marieke.

Cecil merkt op dat de impact van psychische aandoeningen op relaties, op het gezin, heel groot is. Zij let daar nu in haar werk veel meer op. Relaties veranderen door de problemen. Ook het soms grillige beloop van een aandoening doet veel met het netwerk om de persoon heen. Het blijkt heel ingewikkeld om je steeds weer aan te passen aan een veranderde situatie. In elk gezin, elk systeem, zou besproken moeten worden: wat is de impact van de psychose op ons als individu, maar ook op ons als gezin? Hoe gaat het met ons herstel, als naaste en gezin? Dat laatste, herstel van de omgeving, is nog te vaak een vergeten onderwerp, terwijl het heel essentieel is.

Deze ervaringen hebben bij Cecil en haar gezin geleid tot het naar Drenthe brengen van een Amerikaans initiatief “Break the Stigma for Families”. Dit is een campagne waarin bekendheid van psychische aandoeningen gecombineerd wordt met fietsactiviteiten. Gezamenlijk iets doen gekoppeld aan een goed doel werkt heel inspirerend.

Tot slot vraagt Marieke of Cecil door haar ervaringen als psychiater veranderd is. Cecil beaamt dit. Niet alleen hebben de ervaringen in haar gezin haar alerter gemaakt op herstel van de omgeving, ook heeft de fietscampagne haar hoopvoller gestemd: “Samen dingen doen als familie helpt om het soms moeilijke gesprek over de psychische problemen aan te gaan. Plezier beleven, kleine stapjes maken, dat helpt. Juist die veerkracht van mensen, van gezinnen is belangrijk.” En dat, zo besluiten de dames, is waar we meer op zouden moeten insteken!

Benieuwd geworden naar het gesprek? Klik hier en beluister het nu.

Lees hier meer over de fietscampagne “Break the stigma for families”: https://ggzdrenthe.nl/breakthestigma