De sociale context heeft een grote invloed op wie een psychose krijgt, hoe mensen met psychose worden bejegend en behandeld, hoe zij daarmee omgaan en hoe het met hen afloopt. De conferentie ging over sociale oorzaken en gevolgen van psychose: uitsluiting, discriminatie, ongelijkheid. Over de maatschappij die ‘verwarde personen’ liever kwijt dan rijk is. Over mensen met psychosegevoeligheid die zich slecht behandeld voelen. Maar ook over hardnekkige tegenstellingen tussen ‘antipsychiatrie’ en het medisch model van psychiatrische stoornissen. En over hoe het anders kan.

Opening

De opening werd verricht door de dagvoorzitter, Nynke Boonstra, voorzitter van het Netwerk Vroege Psychose, lector Zorg & Innovatie in de Psychiatrie, NHL Stenden Hogeschool, Leeuwarden.

Antipsychiatrie: heden en verleden 

Gemma Blok, hoogleraar moderne geschiedenis, faculteit Cultuur- en Rechtswetenschappen, Open Universiteit
Baas in eigen Brein – ‘Antipsychiatrie’. Wat gebeurde er in de tijd van de antipsychiatrie in Nederland? We denken vaak aan wiet rokende communes en extreme opvattingen, zoals schizofrenie als gezonde reactie op een gestoorde maatschappij. Maar hoe was het echt? En hoe ‘anti’ was het eigenlijk? Zien we nu vergelijkbare ideeën terug komen? (download presentatie)

’t Is hier een gekkenhuis

Caroline de Pater, ondernemer, schrijver en Koos Neuvel, wetenschapsjournalist, schrijver
Ooit werden mensen met een psychiatrische stoornis massaal in inrichtingen opgenomen, ver weg van de bewoonde wereld. Tegenwoordig ligt de nadruk op zelfredzaamheid. Koos Neuvel en Caroline de Pater zijn twee jaar te gast geweest in een psychiatrische kliniek en hebben gezien hoe de ambitie van herstelgerichte zorg handen en voeten krijgt. De bouwstenen van hun boek zijn de verhalen die cliënten en hulpverleners hen vertelden. (download presentatie)

Verwarde personen

Bauke Koekkoek, lector Sociale en Methodische aspecten van Psychiatrische Zorg, Kenniscentrum HAN SOCIAAL, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
In Nederland wordt veel en scherp gediscussieerd over ‘verwarde personen’. Er is een toename van deze mensen op straat, er zijn meer incidenten dan vroeger, er moet iets gebeuren, het gaat om onze veiligheid. Is dat zo? Of is het debat gekleurd door onze opvattingen over psychiatrische aandoeningen? Zegt het iets over onze verdraagzaamheid en tolerantie? Wie zijn die verwarde mensen? En wat is goede zorg? (download presentatie)

Psychose in Zuid-Afrika: wat leren wij daarvan? 

Martine van der Zeijst, psychiater, antropoloog, promovendus, Parnassia Groep
In Nederland is psychose een psychiatrische stoornis. Hallucinaties en wanen zijn symptomen van een ziekte die behandeling nodig heeft. Maar waarom zien we dat zo? En hoe is dat in andere culturen? Hoe vaak komt psychose daar voor en hoe ziet het er uit? In KwaZulu Natal komen mensen met psychotische ervaringen vaak bij traditional healers terecht. En daar kunnen we iets van leren.

Discussietafel over de sociale context van psychose

Nynke Boonstra (voorzitter), Anne Marsman, hoofdredacteur PsychoseNet.nl, promovendus Universiteit Maastricht, Wim Veling, psychiater, hoofd Behandelzaken afdeling Psychosen, Universitair Centrum Psychiatrie, UMC Groningen, Bert Stavenuiter, directeur Ypsilon
In deze discussie werden de lijnen van de ochtend bij elkaar gebracht.

Daarna werden diverse workshops gehouden:

De Thuiskamer 

Frank van Es, psychiater, UCP, UMC Groningen, Marga Trip, betrokken familielid, initiatiefnemer en docent activiteitenbegeleiding
Bij de afdeling Psychosen in het UMCG is in het voorjaar de Thuiskamer gestart. Een plek voor en door jongeren met vroege psychose. Een plek om te werken aan herstel, talenten te gebruiken en elkaar te ontmoeten. Familieleden en behandelaars zijn welkom, als ze ook iets van zichzelf meebrengen.

Psychose – Verloren Jaren?

Bas Labruyère, regisseur ‘Verloren Jaren’ en Nynke Boonstra.
Bas Labruyère kreeg te maken met psychotische verschijnselen toen hij aan de Filmacademie studeerde. Later maakte hij over zijn ervaringen de film Verloren Jaren, naar aanleiding waarvan hij meer dan 250 presentaties gaf bij ggz-instellingen, scholen en festivals. Recent concludeerde Bas dat er veel meer waarheid in zijn ervaringen zat dan hij eerder had gedacht. Hij concludeerde dat het een bevrijding was dat wat hij had meegemaakt te mogen ervaren zoals hij dat ervaren had, en niet door de bril van een psychose.
Het vervolg op Verloren Jaren is in de maak.

Sociale netwerken behouden bij psychose 

Stynke Castelein, bijzonder hoogleraar Herstelbevordering bij Ernstige Psychische Aandoeningen, faculteit Gedrags- & Maatschappijwetenschappen, Rijksuniversiteit Groningen / hoofd Lentis Research, Lentis en David van den Berg, klinisch psycholoog, onderzoeker, psychotherapeut, innovator, Divisie Volwassenen Parnassia Den Haag.
Een van de lastigste puzzels bij het meemaken van een psychose is hoe je je sociale leven overeind houdt. De ervaring van veel mensen met psychosegevoeligheid is dat kennissen verdwijnen als je minder actief bent, en dat vrienden en familie doorgaan met hun leven. Voor je het weet ben je bijna alleen. Hoe kan je dat voorkomen? Lotgenoten opzoeken? Een eetclub beginnen? Een app misschien?

Vroege psychose in @Ease 

Cecile Jansen, psycholoog /voormalig cliënt VIP Groningen en Rianne Klaassen, psychiater, initiatiefnemer/projectleider, @Ease Amsterdam
@Ease is er speciaal voor jongeren tussen de 12 en 25 jaar die behoefte hebben aan een luisterend oor. Liefdesverdriet, ouders die gaan scheiden, financiële problemen, verslaving of somberheid. Geïnspireerd door Headspace Australië zijn er in Nederland laagdrempelige voorzieningen voor en door jongeren gestart, om jongeren beter te bereiken en vroegtijdig de hulp te bieden. Hoe past vroegdetectie psychose hier in, en hoe wordt specialistische zorg ingeschakeld als het nodig is? (download presentatie)

Mindset – Begeleid leren / Cognitieve Remediatie Training 

Jos de Vries, projectleider en Lana Otto, onderzoeker/promovenda, Hanzehogeschool Groningen
Jongeren die een psychose hebben gehad merken vaak dat studeren minder gemakkelijk gaat dan vroeger. Na de psychose blijven concentratie, snelheid van informatieverwerking en geheugen vaak nog een tijd achter. Hoe kan je dan toch succesvol studeren en een diploma halen? Mindset is een methode die daarbij kan helpen.