Het is een vroege ochtend in Milaan. Ik ben bij de opening van het International Early Psychosis Association congres en luister met honderden andere VIP onderzoekers en behandelaars naar Patrick McGorry. Hij is de afgelopen 20 jaar steeds een pionier en visionair geweest in de zorg voor mensen met vroege psychose. Gespecialiseerde interventie voor vroege psychose heeft meer gebracht dan verwacht: eerdere en betere zorg, meer optimisme in behandeling, op weg naar preventie van psychose. Maar hoe nu verder? De boodschap van McGorry is duidelijk. Om echt een verschil te kunnen maken moeten we niet in het hokje van psychose blijven denken. Dat is te klein. Het gaat er om jonge mensen te ondersteunen die dreigen vast te lopen in hun ontwikkeling. De meeste jonge mensen met psychotische ervaringen zullen nooit een psychose krijgen. Terwijl veel van hen wel andere moeilijkheden hebben en niet zo goed functioneren. Dus: niet alleen psychose is belangrijk, maar vooral ook stemming, angst, relaties, school, identiteit, zelfvertrouwen, seksuele gezondheid, hoop, persoonlijkheidsontwikkeling, werk, pesten, drugs en alcohol. Kortom: alle vragen die jonge mensen met psychische problemen kunnen hebben, en waar met hulp een toekomst gewonnen kan worden. De zorg kan volgens McGorry alleen duurzaam en succesvol zijn door de focus te leggen bij jonge mensen in plaats van psychose en ‘mental wealth’ in plaats van ‘mental health’. 

Waar gaan we in Nederland heen met VIP? Ik zie goede VIP zorg in Nederland, maar ook tegenstrijdige ontwikkelingen en verschillende visies. Op een aantal plaatsen is VIP zorg weer ondergebracht bij FACT teams voor mensen met Ernstige Psychiatrische Aandoeningen, het domein van langdurige klachten en beperkingen. Ook klinkt het geluid van een positieve ggz met een sterke nadruk op persoonlijk herstel en regie, experimenteren teams met McGorry-achtige VIP zorg en wordt screening op psychotische ervaringen steeds meer ingebed in de ggz. Sommige behandelaars maken zich zorgen over verlies van gespecialiseerde kennis, versnippering van zorg en onderbehandeling.

Hoe zorgen we in de Nederlandse polder voor de sterke en eensgezinde VIP zorg met politiek en financieel draagvlak? Op 3 november vieren we in Amsterdam met Netwerk Vroege Psychose 10 jaar VIP. Daar zullen we met elkaar discussiëren over deze vraag. Zorg dat je er bij bent, we hebben je nodig!