Yvonne de Jong werkt als klinisch psycholoog vanuit Youz in het VIP-team Zuid Rotterdam. Zij doet promotieonderzoek naar psychotische ervaringen bij kinderen van 12-17 jaar. Naar aanleiding van de Psychose Awareness Day van 24 mei 2019 schreef ze dit blog.

Onderweg naar mijn werk mijmer ik over de jongeren die ik zal spreken vandaag. Met name de zestienjarige jongen die zich achtervolgd weet door een demon blijft bij mij hangen. Hij is zo angstig, hoe zou ik hem duidelijk kunnen maken dat demonen niet bestaan?

Plotseling moet ik boven op mijn rem staan, ik word afgesneden. Een geestachtig figuur met vleugels staart mij met lege ogen aan. Het duurt een halve seconde voor ik besef dat het een sticker op de achteruit van de auto voor mij is. Ik haal adem en mijn stresssysteem kalmeert, wetende dat ik veilig ben. Toch toevallig dit, zegt mijn gevoel. Ik haal de auto in en zie een jongeman die niet zou misstaan op de gemiddelde hardcore party. Ik grinnik even om het proces in mijn hoofd. Mijn christelijke opvoeding in een familie met paranormale ervaringen geeft mij in dat er wel zoiets als een duivel zou kunnen zijn. De onderzoeker in mij wijst op mijn verhoogde dopaminegehalte in deze stresssituatie en de familiaire belasting met psychose. Is er hier werkelijk een demon aan het bewijzen dat hij bestaat? Dacht het niet.

Plots schiet mijn voet weer naar het rempedaal. De auto voor mij remt met een voor mij onbekende reden. De weg voor de auto is namelijk leeg. Hm, toch toevallig.

Betekent bovenstaande dat ik gek aan het worden ben? Zou kunnen. De onderzoeker in mij weet echter dat ik betekenis aan het geven ben aan de wereld om mij heen en dat dit soort bijzondere ervaringen heel vaak voorkomen.

De meeste kinderen hebben wel eens gedacht dat er een monster onder hun bed ligt of dat zij vanuit het donker ineens gegrepen kunnen worden. Je als volwassene doodschrikken van een opwaaiend papiertje na het kijken van een horrorfilm is ook niet ongewoon. Ook ervaringen waarbij je je naam hoort roepen of de deurbel hoort gaan terwijl dit niet zo is, komt vaak voor. Denken dat mensen over je praten als ze naar je kijken is ook wel iets wat eenieder kan herkennen. Als deze ervaringen vaker voorkomen, zeker als deze vlak na elkaar voorkomen en passen bij waar je aan denkt, wordt het moeilijker om bij de realiteit te blijven. Praten met andere mensen en checken of wat je ervaart klopt, is aan te raden. Voor velen die dit soort ervaringen hebben is praten over dit soort belevenissen bijzonder lastig. Immers, anderen kunnen nog wel eens de betekenis geven dat je een gek persoon bent. Veel mensen trekken zich dan ook terug en praten er maar niet over.

Zullen we wat normaler doen over dit soort ervaringen? Zodat we mensen die de realiteit kwijtraken wat sneller in het hier en nu kunnen krijgen en zij op ons kunnen steunen? We zijn tenslotte allemaal wel eens een beetje psychotisch.