Het verhaal van Johan Stegeman

Johan Stegeman werkt als ervaringsdeskundige in het VIPteam van GGNet. Verder leest en schrijft hij graag en heeft een spirituele zienswijze. 

Ongeveer een half jaar geleden las ik op de site van Netwerk Vroege Psychose een blog over een werkbezoek van twee professionals aan Indonesië. In het blog wordt uitvoerig verslag gedaan van hoe de psychische hulp daar is en het verschil ten opzichte van hier. Ook de eigen ervaringen en belevingen van de professionals komen in de blog naar voren. De conclusie: op het gebied van psychische zorg kan er nog veel van elkaar geleerd worden. Ik was enthousiast, wellicht mede omdat ik zelf een aantal keren in Indonesië ben geweest en wel wat heb meegemaakt daar. Als reactie op het artikel heb ik iets geschreven in de trant van “Mooi initiatief”.

Ik weet het nog goed. Het was volgens mij een zondagavond. Ik lag lekker in bad en keek even op mijn telefoon om te zien hoe laat het was, toen ik een inkomend persoonlijk berichtje op LinkedIn zag van Marieke Pijnenborg. Functie: professor. Ik dacht: “Wat moet een professor nu met mij?” Wat bleek? Ze kende mij van vroeger en toen ging er bij mij een lampje branden. Ik kende haar namelijk ook van vroeger. We komen beiden uit een klein plaatsje in de achterhoek en ik zat bij vriendinnen van haar op de Mavo, zij zat op het Atheneum. We hebben vervolgens een paar berichtjes op LinkedIn heen en weer gestuurd en daar bleef het tot voor kort bij.

Een aantal weken geleden, mijn boek was net uitgekomen, besloot ik een berichtje te sturen met de vraag of ze interesse had in mijn boek. Mijn aanbod werd hartelijk ontvangen en ze benaderde mij of ik misschien samen met haar geïnterviewd zou willen worden in het kader van Psychose Awareness Day 2019. Zonder daar over na te hoeven denken heb ik volmondig “Ja!” gezegd. Beiden streven we naar een eerlijker beeld over psychose. Beiden vinden we dat een normaal leven zeker mogelijk is na een dergelijke ontwrichtende gebeurtenis.

Vervolgens hebben we een belafspraak gemaakt. Ik zou haar de volgende dag om 11 uur bellen. Zo gezegd zo gedaan, maar de verbinding werd verbroken. Ik dacht nog, ach ze zal het wel druk hebben. Ik probeer het over 10 minuten nog eens. Wederom werd echter de verbinding verbroken en ook de derde poging mislukte. In de tussentijd belde ik mijn moeder, die ik gewoon aan de lijn kreeg. Op LinkedIn Marieke een bericht gestuurd dat ik haar niet kon bereiken omdat de verbinding werd verbroken. Schreef zij mij terug dat zij het ook tot 3 keer toe geprobeerd had en dat zij ook haar moeder had gebeld om te checken of het aan haar telefoon lag. Om een lang verhaal kort te maken: ik ben naar mijn buurman gelopen en heb Marieke gevraagd hem te bellen. Toen we elkaar uiteindelijk toch spraken, grapte ik dat ik me als gevolg hiervan wel wat psychotisch begon te voelen. Marieke antwoordde dat het erop leek dat de kosmos zich tegen ons keerde.  We moesten er beiden om lachen. We kunnen alleen via LinkedIn contact leggen hebben en dat is tot op de dag van vandaag het geval. Vreemd toch…

We hebben een leuk telefoongesprek gehad waarbij we het ook gehad hebben over de mensen die we nog van vroeger kenden. Het voelde zo vertrouwd! En vandaag dan het dubbelinterview met het Dagblad van het Noorden. Wauw, ik ben blij dat we elkaar weer ontmoeten.

Het verhaal van Marieke Pijnenborg

Marieke Pijnenborg is hoogleraar psychotische stoornissen aan de Rijksuniversiteit Groningen en GZ-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut en hoofd onderzoek Langdurige Zorg bij GGZ Drenthe. Ze houdt zich o.a bezig met bestrijden van stigma en bevorderen van inclusie van mensen met psychische stoornissen en van psychose in het bijzonder.

Stikzenuwachtig zat ik vanmorgen in de trein. Dat overkomt me niet zo vaak meer. Vandaag staat een bijzondere ontmoeting gepland. In het kader van Psychose Awareness Day op 24 mei word ik geïnterviewd door een journalist van het Dagblad van het Noorden. Maar goed, een interview: ‘been there, done that’. Waarom ik dit specifieke interview zo spannend vind, is omdat het een dubbelinterview is met een jongen uit mijn oude woonplaats. Of jongen, een veertiger is het inmiddels, net als ikzelf.

Een paar maanden geleden schreef ik een blog voor het Netwerk Vroege Psychose, over een werkbezoek aan Indonesië. Daarop kwam een reactie van een van de leden van dat netwerk. ‘Mooi project’ of iets van die strekking, met naam en foto. Bekende naam, bekend gezicht. Na even nadenken herken ik Johan, we zaten op dezelfde middelbare school. We groeiden op in een klein stadje in de Achterhoek, waar iedereen elkaar kende. We zijn even oud, Johan zat bij een paar vriendinnen van mij in de klas. En ineens zijn daar ook weer de herinneringen. Zestien waren we toen Johan ineens heel veel kilo’s afviel. “Johan denkt dat hij Jezus is”, zeiden mijn vriendinnen. “Hij komt niet meer naar school. Hij is teveel afgevallen en nu is hij in de war”. Labels gaven we niet, die kenden we toen nog niet. Het was hoe het was, en ach, mensen deden wel vaker raar. Pas veel later realiseerde ik me dat wat Johan toen meemaakte een psychose was, de aandoening waar ik me nu al jarenlang mee bezig houd.

Ik klik op zijn naam onder mijn blog en zie dat hij ook blogs schrijft voor hetzelfde netwerk en dat hij als ervaringsdeskundige werkt bij GGNet. Via LinkedIn komen we aan de praat en Johan stuurt me zijn autobiografie die net verschenen is. Terwijl mijn gezin Ajax de halve finale van de Champions League ziet spelen, lees ik in één adem zijn boek uit. Herkenning, vervreemding en ontroering wisselen elkaar af. Ik weet over welk dorp dit gaat, herken ook sommige mensen. Ik voel weer hoe het daar was als puber in de jaren 90, het erbij willen horen, de juiste broek willen dragen, het beklemmende van een kleine woonplaats, de muziek, en ja, ook het jointje en het ‘brommers kieken’. Ook lees ik over zijn twee psychosen, aangrijpend, maar ook met veel humor en relativeringsvermogen beschreven. Ik lees over hoe hij zijn leven weer op de rails krijgt, verliefd wordt en nu samenwoont met zijn droomprins. Net voor Ajax in de laatste seconden het wedstrijdbeslissende doelpunt tegen krijgt, sla ik het boek dicht.

Johan en ik besluiten samen een verhaal te gaan vertellen, hij vanuit zijn ervaring, ik vanuit mijn professionele kennis. In de eerste plaats willen we laten horen hoe willekeurig psychose is, dat het iedereen kan treffen en dat het op basis van je achtergrond niet te voorspellen is wie er psychotisch zal worden en wie niet. We spreken af met journalist Arend van Wijngaarden, een afspraak waarvoor ik vanmorgen de trein naar Zwolle nam. Ik ben te laat, zoals wel vaker, en de heren zitten al op me te wachten. Na 25 jaar herken ik Johan meteen. Hij ziet er goed uit. Dan volgt een mooi gesprek, over Johan’s leven, over risicofactoren voor psychose, over zingeving. Het resultaat van dit interview komt deze week in het Dagblad van het Noorden.